 |
 |
 |
Bản năng săn mồi của loài chó.
Là loài động vật thông minh và nhanh nhay, nhờ bản năng săn mồi của mình những chú chó hoang đã được con người yêu mến trọng dụng và thuần dưỡng cách đây từ 12.000 năm. Chúng thực sự đã trở thành người bạn hữu ích của họ. Chúng đã giúp con người rất nhiều việc trong cuộc sống hàng ngày: tìm kiếm thức ăn, trông nhà, bảo vệ chủ…
1) Nguồn gốc:
Tổ tiên của chó bao gồm cả chó sói và cáo là Miacis - một loài thuộc họ động vật có vú, gần giống chồn, sinh sống trong các hốc cây vào khoảng 400 triệu năm trước. Loài chó như ta thấy ngày nay xuất hiện ở vùng giáp ranh châu Âu và châu Á cách đây 13.000 năm, tiến hoá từ một loài chó sói nhỏ, màu xám (chứ không phải từ chó rừng như trước đây người ta vẫn nghĩ).
Tai của chó rất thính, chúng có thể nhận được 35.000 âm rung chỉ trong một giây. Khứu giác của chúng cũng thính như tai. Người ta có thể ngửi thấy mùi thức ăn ở đâu đó trong nhà bếp nhưng chó thì có thể phân biệt từng gia vị trong nồi, thậm chí những chú chó săn còn tìm ra những cây nấm con nằm sâu trong rừng, vì chúng có thể phân biệt gần 220 triệu mùi. Não chó rất phát triển. Chó phân biệt vật thể đầu tiên là dựa vào chuyển động sau đó đến ánh sáng và cuối cùng là hình dạng. Vì thế thị giác của chúng rất kém, chỉ nhìn thấy 2 màu đen-trắng.
Bản năng săn mồi của loài chó được di truyền từ đời này qua đời khác, cùng với sự khai thác và huấn luyện của con người, những chú chó săn sẽ thực sự trở thành những chuyên gia săn mồi đầy kinh ngiệm và lão luyện.
Săn mồi, xét theo khoa học nghiên cứu hành vi, là một phức hợp, nhằm mục tiêu tìm kiếm thức ăn. Nguồn gốc của hành vi săn mồi được kể đến ở 3 phương diện sau:
- Bản năng / năng khiếu hành vi: Có thể được xem như là các chương trình hành vi tương ứng với từng giống loài, được hình thành qua quá trình tiến hóa và như vậy có thể được xếp vào nhóm kí ức di truyền.
- Phát triển hành vi: Nội dung của nó là sự chuyển biến bản năng hành vi thông qua tác động của môi trường.
- Thích nghi hành vi thông qua học tập.
Cả ba nguồn gốc trên hòa quyện với nhau, tạo thành cơ sở cho hành vi được thể hiện của chó. Khi một trong ba nguồn này bị sự cố sẽ ảnh hưởng lên toàn bộ hành vi.
Hành vi săn bắt của chó có nhiều phân khúc được hình thành thông qua con mồi sống:
Tìm – Thấy – Đuổi – Bắt – Giết chết – Ăn thịt.
Xâu chuỗi các bước này lại sẽ dẫn đến ý nghĩa sinh vật của săn bắt là thu chiến lợi phẩm để làm thức ăn, tức căn nguyên của những hành vi này là phục vụ cho sự tồn tại.
Tuy nhiên, không phải loài chó nào cũng có bản năng săn mồi. Chó chỉ có thể cho thấy khả năng săn mồi của nó nếu nó muốn tìm và bắt khi gặp một con thú sống. Nó cũng có thể chỉ thể hiện khả năng có sẵn sàng đuổi bắt con thú đang bỏ chạy khi nó được cho phép hay không. Trong thực tế, ta có thể chứng kiến nhiều điều đáng ngạc nhiên: Hoặc là chú chó chẳng thèm đuổi bắt, hoặc chỉ đuổi một đoạn rồi quay về, hoặc dừng việc bắt giữ khi tiếp cận con thú. Các chú chó như thế rõ ràng thiếu chiếc chia khóa kích thích để mở hành vi săn bắt của mình. Có không ít chó săn sẵn sàng nhảy bổ xuống nước vớt một chú vịt trời vừa bị bắn rơi đã chết nhưng lại quay ngoắc vào bờ khi thấy chú vịt còn sống. Sự từ chối bắt con mồi còn sống đó chứng tỏ rằng chú chó dẫu có chìa khóa kích thích cũng không mở được hành vi săn bắt, đơn giản là chú không có bản năng / năng khiếu săn bắt.
2. Huấn luyện chó săn:
Đào tạo chó săn tức là khơi dậy bản năng / năng khiếu săn bắt của chúng khi gặp thú hoang. Tất cả các nước tiên tiến đều có luật điều tiết việc săn bắn, huấn luyện và sử dụng chó biết đi săn. Thể theo đó, chó săn phải được đào tạo theo chương trình chuẩn, phải được kiểm tra và phải có chứng chỉ của các cơ quan có thẩm quyền cấp. Không có chuyện cứ là chó Phú Quốc, Dingo, Greyhound hay Bắc Hà...là biết đi săn và cho đi săn. Tất nhiên, mỗi loài chó, mỗi mục tiêu săn bắn có yêu cầu khác nhau nên các chú chó săn cũng được đào tạo tương ứng.
Trong thực tế, đào tạo một chú chó săn trên địa hình thực không dễ và nhiều khi không thực hiện được. Do đó, khó có thể thực hiện yêu cầu chỉ áp dụng các chú chó biết săn trong các cuộc săn bắt. Vì thế, ở Đức người ta đã lập các địa bàn săn bắn giả mô phỏng theo địa bàn tự nhiên để đào tạo chó săn. Ở đó cũng có đủ các mô hình thú hoang dã như vịt trời bị thương, tạm thời không bay được, những hầm hào, sông hồ mà các chú chó phải vượt qua, các phương tiện trắc nghiệm hiện đại để nâng cao khả năng săn bắt của chúng.
3. Một số loại chó săn tiêu biểu:
Chó Phú Quốc:
Hay còn gọi là chó xoáy vì chúng có một vết xoáy dài nằm dọc sống lưng. Chó Phú Quốc biết tự đào hang để sinh đẻ. Ngoài ra, còn có biệt tài săn thú, bơi dưới nước giỏi như rái cá nhờ chân có màng như chân vịt và bộ lông mượt sát (1-2 cm) rất ngắn nên khi ướt, chó Phú Quốc chỉ cần lắc mình vài lượt nước sẽ bắn đi.
Những người thợ săn vào rừng mang theo một hoặc hai chú chó Phú Quốc làm bạn đồng hành, trong một đêm có thể mang về năm, sáu, hoặc nhiều hơn con chồn hương, một loại động vật phổ biến ở Phú Quốc. Chó Phú Quốc có thể săn được thú lớn hơn chúng rất nhiều như nai, thậm chí là các loài thú hung tợn như lợn rừng và rắn độc. Nhiều con chó Phú Quốc đã liều mình cứu chủ thoát khỏi rắn độc cắn.
Chó săn Ibizan:
Có chiều cao từ 55 đến 71 cm, trọng lượng khoảng 22, 6 kg, thân hình thon, mỏng và sang trọng, người ta dùng Ibizan cho những lần đi săn thú rừng, đặc biệt là thỏ. Ibizan là loại chó nhanh nhẹn, trung thành, dũng cảm, sạch sẽ, luôn cảnh giác với người lạ và có đôi tai rất nhạy cảm. Sở thích của chúng là thích nhảy cao và tập thể dục thường xuyên. Khi nuôi giống chó này, bạn nên làm hàng rào cao ít nhất 1,8 m để tránh việc chúng nhảy qua hàng rào đi mất.
Greyhound:
Chúng được miêu tả với thân hình cao, gầy, thanh lịch và duyên dáng. Greyhound nhẹ nhàng, tình cảm, biết vâng lời và đặc biệt rất thân thiện với trẻ nhỏ. Chúng được sủ dụng trong các cuộc săn bắt hươu, nai, cáo và thỏ. Đây là giống chó chạy nhanh nhất trong các giống chó đua. Khi bước vào một cuộc săn mồi, chúng rất dũng mãnh và hiếu chiến, vận tốc trung bình đạt được khoảng 60km/h. Nếu gặp Greyhound trong khi đi săn mồi hãy tránh xa đường chạy của chúng nếu bạn không muốn bị tông cho té hoặc chấn thương.
Là giống chó săn lâu đời, rất được ưa chuộng tại Thụy Điển. Giống chó này đang ngày càng trở nên khan hiếm, tính đến thời điểm này chỉ còn khoảng 110 con Gotland tồn tại. Gotland là loài vật thân thiện và linh hoạt. Đặc biệt chúng rất thích hương thơm. Chỉ cần ngửi thấy một mùi thơm từ cây cỏ thiên nhiên, hay xịt cho chúng một ít dầu thơm là lập tức tâm trạng chúng sẽ trở nên vui vẻ và phấn chấn. Chúng được dùng để săn thỏ, cáo và trông giữ nông trại.
Chó Bắc Hà:
Chó Bắc Hà là loài chó bản địa của người H’Mông sống ở vùng Bắc Hà tỉnh Lào Cai. Chó Bắc Hà thường có lông xù, to cao, có con có bờm rất đẹp. Loài chó này rất thông minh và dễ huấn luyện, biết nghe lời chủ và rất kỷ luật, thường được người H’Mông dùng để đi săn và làm bạn trong những chuyến đi dài ngày.
…..
TH.
Hotline: (0254) 3.807.309
Email: xinchao@duachovietnam.net
|
|
|
|
|
|
